MBOGA ZA MAUA 1. KOLIFLAWA

Zao hili hustawishwa kwa ajili ya kichwa au ua lake ambalo kwa kawaida ni jeupe na gumu. Ustawi wake karibu ni sawa na kabeji. Ingawa koliflawa (cauliflower) ni mboga nzuri na inayojulikana na kutumiwa kwa wingi, hutumiwa sana pia na nchi nyingi duniani.

Mmea wa koliflawa huweza kukaa bustanini kwa zaidi ya mwaka mmoja, lakini kwa kawaia hulimwa na kuvunwa kila mwaka. Kitumiwacho katika mmea huu ni kichwa au ua lake ambalo kidogo ni mviringo, jeupe na gumu. Wakati wa kukua ua au tunda hufunikwa na majani ya mmea. Ukubwa wa tunda hutegemea hali ya udongo na hewa, pamoja na aina ya mbegu. Tunda lake huliwa baada ya kuchemshwa, pia huweza kuachanganywa mboga nyingine au kwenye supu na achali.

Zipo aina nyingi za mboga hii ambazo hupendwa zaidi. Aina hizo hutofautiana kwa ukubwa wa mimea, ukubwa wa matunda, ugumu wake, umbo lake, muda wake wa kukomaa, wingi wa majani na kadhalika.

Miongoni mwa aina za koliflawa ambazo hujulikana zaidi ni: Early Patma, Early Maket, snowball, white Mountain, Kibo Giant, Southern cross.

Zao hili hupendelea hali ya baridi kiasi na unyevu mwingi. Hushindwa kuvumilia hali ya baridi sana au joto jingi. Katika sehemu zilizo na joto kali, matunda ya koliflawa huwa madogo mno, kwa hivyo, ni sehemu chache nchini mwetu ambako zao hili linaweza kustawi vizuri. Hata hivyo utafiti na majaribio yanaendelea kufanywa ili kuweza kupata aina zenye uwezo wa kustawi katika hali ya tropiki.

Koliflawa huchukua kiasi kikubwa sana cha chakula kutoka ardhini, hivyo licha ya kurudishia mbolea, pia baada ya kuvuna inashauriwa kupanda mimea isiyotumia chakula kingi, kama kunde, maharage.

Koliflawa huwa tayari kuvunwa baada ya majuma 10 hadi 18 tangu kupandikizwa bustanini. Muda wa kukomaa hutegemea aina ya mimea na hali ya hewa kwani huchelewa zaidi katika hali ya baridi sana. Matunda yavunwe kabla hayajalegea na kuanza kupoteza rangi yake.

Magonjwa yashambuliayo:
Damping Off, Black Rot, Stem Rot.

Ahsanteni sana.

Prepared by:

Marcodenis E. Misungwi 

Agriculture Field  Extension Officer.